Jan
książę de Berry był najmłodszym synem Jana Dobrego króla Francji. Urodził się w
Vincennes w 1340 roku i otrzymał w darze od ojca Owernię i księstwo Berry.
Zajmował się kolekcjonerstwem obrazów, orientalnych klejnotów, ksiąg i
starożytnych gemm. Potrafił poświęcić sprawy wagi państwowej aby obejrzeć
przywieziony przez kupców manuskrypt lub klejnoty. Był znawcą sztuki i bardzo
hojnym mecenasem, na dworze gościł obcych artystów. Pracowali u niego: bracia
Limburg, Jacquemart de Hesdin i André Beauneveu. Artyści dzięki kontaktowi z
dziełami zgromadzonymi przez księcia de Berry i rywalizację miedzy sobą mieli
doskonałe warunki do rozwoju. Niestety w 1415 roku zbiory Jana de Bery z powodu
wybuchu wojny z Anglią zostały rozproszone podczas zamieszek wewnętrznych.
Zmarł w 1416 roku w Paryżu.
Co wiadomo o twórcach Godzinek i ich losie:
„Paul,
Jean i Herman [Limburg] przyszli na
świat w Geldrii; byli oni siostrzeńcami Malouela, nadwornego malarza książąt
burgundzkich. Pod koniec XVI w. Jean i Herman przebywali w Paryżu, ucząc się
rzemiosła w warsztacie złotniczym. W 1402 r. Paul i Jean rozpoczęli służbę u
Filipa Śmiałego, księcia Burgundii, i podjęli pracę nad kodeksem Bible
moralisée (Paryż, Bibliothéque Nationale) – pracę, która przerwała śmierć
księcia. Zapewne już ok. 1405 r. znaleźli się na dworze Jana de Berry. Zespół
miniatur zdobiący tzw. Piękne Godzinki (Belles Heures du duc de Berry) – bedące
obecnie własnością Cloisters Museum w Nowym Jorku – datowany jest na lata 1408
– 1409. Imiona trzech braci pojawiają się w rachunkach dworu w Bourges
począwszy od ok. 1408 r. W niektórych dokumentach mowa jest tylko o najstarszym
z nich, Paulu, który występował w roli kierownika warsztatu. Prawdopodobnie od
1413 r. pracowali wspólnie nad Godzinkami „bardzo bogatymi” (Trés Riches Heures
du duc de Berry). Ten najcenniejszy rękopis świata – odnaleziony i zakupiony w
1856 r. przez księcia d’Aumale – przechowywany jest w Musée Condé w Chantilly[1]
pod Paryżem. W 1881 r. historyk Delisle, studiując inwentarz spadku po księciu de
Berry, odkrył wzmiankę, która mogła odnosić się wyłącznie do Godzinek z
Chantilly i która pozwoliła zidentyfikować twórców miniatur. Dalsze badania
wyświetliły sprawę późniejszych losów Trés Riches Heures. Po zgonie Jana de
Berry nie ukończony i nie oprawiony rękopis przeszedł w posiadanie jego córki,
następnie stał się własnością książąt Sabaudii; wtedy to, ok. 1485 – 1489 r.,
malarz Jean Colombe uzupełnił brakujące ilustracje. W początkach XVI w.
Godzinki należały przypuszczalnie do Małgorzaty Austriackiej; w tym czasie
nieznany malarz flamandzki skopiował sceny z „Kalendarza” w Brewiarzu Grimani.”[2]
Budowa
rękopisu.
Manuskrypt zbudowany jest z 206 kart
29 x 21 cm, miniatur i inicjałów. Na początku jest Kalendarz, który zawiera 12 ilustracji, czyli po jednej na każdy
miesiąc. Każda posiada formę prostokątną z półkolistą arkadą na górze która
zawiera znaki zodiaku, a pod arkadą, na każdej karcie Kalendarza widnieje obraz rydwanu Słońca. Dalej występują
ilustracje do psalmów, mszy i modlitwa. Na życzenie księcia de Berry tematy z
Pisma Świętego towarzyszom księciu w jego życiu ukazanym na miniaturach.
Miniatury z Kalendarza są
najpiękniejszym dziełem braci Limburg, gdyż zaczęli nad nimi pracę dopiero po
ukończeniu pozostałych miniatur, ukazali tu swój kunszt na najwyższym poziomie.
Na miniaturach najważniejszą rolę odgrywa pejzaż, zmieniająca się natura,
bracia Limburg chcieli odbiec od tradycji przedstawiania głównie prac miesięcznych, których uwiecznianie
zapoczątkowano już w starożytności, a w Francji stały się bardzo popularne już
w XIII wieku. Bardzo dużą uwagę poświęcono detalom takim jak: połysk piór ptaków na tle śniegu i oddech
człowieka w mroźny dzień w Lutym, a w Lipcu zróżnicować barwę dojrzałego łanu
zboża i kłosów już zżętych.[3]
Zapoczątkowali niderlandzki realizm, a także uwzględnili późną fazę gotyku,
czyli gotyk międzynarodowy charakteryzujący się: intensywne barwy, mnogość
złotych akcentów, wyrafinowana linia i kolory, ornamentalność ludzkiej
sylwetki, wąskie dłonie.
 |
Styczeń – Dzień Nowego Roku.
Ucztujący książę w wyszywanej złotem, ciemnobłękitnej szacie. Przypisuje się autorstwo tego miesiąca braciom Limburg.
Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_Janvier.jpg
|
 |
| Luty – Zima. Życie codzienne na wsi. Autorstwa braci Limburg. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/02/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_f%C3%A9vrier.jpg |
 |
| Marzec – Orka, siew i przycinanie winorośli. Tłem jest jedna z rezydencji księcia de Berry, zamek Lusignan w okolicy Poitou. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_mars.jpg |
 |
| Kwiecień – przedstawia scenę zaręczyn wnuczki księcia de Berry Bonne d’Armagnac z księciem Charlesem d’Orléans. Nie wiadomo jaki zamek widać w tle, przypuszcza się że może to być Dourdan lub Pierrefonds. Autorstwo braci Limburg. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_avril.jpg |
 |
| Maj – wiosenny festyn. W tle las i w oddali zamek Riom. Autorstwo braci Limburg. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d9/Fr%C3%A8res_Limbourg_-_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_-_mois_de_mai_-_Google_Art_Project.jpg |
 |
| Czerwiec – sianokosy. W tle zamek królewski w Paryżu i Sainte-Chapelle. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg |
 |
| Lipiec – pora strzyżenia owiec i żniw. W tle zamek w Poitiers. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juillet.jpg |
 |
| Sierpień – polowanie. W tle zamek Etampes. Autorstwo braci Limburg. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c5/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_aout.jpg |
 |
| Wrzesień – winobranie. W tle zamek Saumur. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/72/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_septembre.jpg |
 |
| Październik – prace polowe. W tle Luwr. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_octobre.jpg |
 |
| Listopad – świnie karmione żołędziami. Autorami znaków zodiaku byli bracia Limburg a scenki Jean Colombe. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a5/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_novembre.jpg |
 |
| Grudzień – polowanie z psami. W tle Vincennes. Nie wiadomo kto jest autorem, gdyż częściowo przypisuje się je również Mistrzowi Cieni, czyli Barthélemy d'Eyck. Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6e/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_d%C3%A9cembre.jpg |
 |
| Anatomia człowieka Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/76/Anatomical_Man.jpg |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz